Historia Parafii

Ruthger v. Blumenthal napisał, iż położony w centrum wsi kościół, mógł zostać zbudowany w XIII-XIV w., lecz z ówczesnej budowli zachowała się tylko dzwonnica. Początkowo była ona wyposażona w dwa dzwony, jednak podczas pierwszej wojny światowej jeden z nich zdjęto i przetopiono. Dzwon ten pochodził prawdopodobnie z XIV w., na co wskazywał umieszczony na nim napis. Pozostałą część istniejącego do dziś kościoła zbudowano po 1892 roku.

Nieco inne informacje odnajdujemy w karcie ewidencyjnej kościoła Służby Ochrony Zabytków. Uznano w niej bowiem za L. Boettgerem, że wieża świątyni pochodzi prawdopodobnie z XV w., a także, iż do 1892 roku istniał jeszcze średniowieczny korpus. Był to obiekt założony na planie prostokąta, bez wyodrębnionego prezbiterium, z prostokątną kruchtą od południa. Sporządzająca kartę Dorota Cieślik uznała, że obecny kościół pochodzi prawdopodobnie z przełomu XIX i XX w. Wiadomo, że 11 sierpnia 1807 roku, na skutek pożaru, znacznie ucierpiał. Budowla ma jedną nawę, od zachodu wyższą wieżę, a od wschodu prostokątne prezbiterium. Przy nim, od północnej strony, znajduje się zbudowana na planie prostokąta zakrystia. Dawna wzniesiona została na planie kwadratu. Kościół wymurowany został z cegły oraz osadzony na kamiennych fundamentach. Nawa główna jest jednokondygnacyjna, wieża – dwukondygnacyjna, prezbiterium, zakrystia i obydwie kruchty są niższe. Nawę przykrywa dach dwuspadowy, wieżę czterospadowy z ośmiobocznym hełmem, prezbiterium – dach pięciospadowy, kruchtę południową – dwuspadowy, a zakrystia i kuchta przy prezbiterium pokryte są dachami jednospadowymi. Wieża pokryta jest blachą, reszta układana podwójnie dachówką karpiówką.

W zachodniej elewacji wieży znajduje się ostrołukowy portal z okrągłym otworem okiennym w tympanonie. Otwór drzwiowy zamyka łuk odcinkowy, a otwór okienny nad portalem łuk pełny. Drugą kondygnację dzielą cztery ostrołukowe blendy, w dwóch środkowych zamieszczone zostały małe otwory okienne, zamknięte łukami pełnymi. Podziały drugiej kondygnacji, elewacji południowej i północnej są nieregularne jak w zachodniej. Elewacja północna kościoła jest pięcioosiowa, a otwór drzwiowy zamyka łuk odcinkowy. Ściany boczne kruchty są jednoosiowe, ścianę szczytową tej części dzieli pięć blend zamkniętych środkowo. W narożnikach prezbiterium elewacji wschodniej znajdują się przypory. Ściana północna zakrystii jest jednoosiowa, otwór drzwiowy zamknięto łukiem ostrym, ściana wschodnia jest zaś dwuosiowa. Otwory okienne elewacji północnej i prezbiterium są duże, zamknięte łukami ostrymi. Między oknami elewacji północnej umieszczono dwuskokowe przypory, a w narożnikach przypory ukośne. Również zamknięte łukami ostrymi, ale małe otwory okienne znajdują się w zakrystii i kruchcie wschodniej.

Zabytkowe wyposażenie obiektu stanowi ambona z drugiej połowy XVII wieku, ozdobiona figurami czterech ewangelistów, chrzcielnica z 1658 roku, granitowa kropielnica z XIII-XIV wieku oraz ołtarz, ławki i empora z końca XIX wieku, Po wkroczeniu do Słonowic wojsk radzieckich, kościół został zdewastowany; żołnierze rosyjscy obiekt podpalili, części organów leżały później porozrzucane w promieniu kilkuset metrów. W 1968 r. ks. Zdzisław Serwa SDB doposażył świątynie w ołtarz główny sprowadzony z parafii pod wezwaniem św. Teresy w Łodzi. Figury: Serce Pana Jezusa, Matki Boskiej Niepokalanej i św. Józefa umieszczone w tymże ołtarzu, sprowadzone ze Śląska. Przerobiono też ołtarz boczny – zdobiący go wcześniej obraz Jezusa Ukrzyżowanego przeniesiono do kruchty, a wstawiono sprowadzony z Warszawy obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.

W 1973 roku obok kościoła zbudowano nową dzwonnicę i zawieszono na niej dzwony; Świętego Stanisława ufundowali rodzice, Aniołów Stróżów – młodzież. Obydwa dzwony wykonane zostały w firmie ludwisarskiej Jana Falszyńskiego w Przemyślu. W 1981 roku położono na kościele dachówkę, a w październiku 1986, staraniem ks. Andrzeja Pastwy SDB, wymieniono pokrycie wieży. Kubatura obiektu wynosi 1849 metrów sześciennych, a powierzchnia użytkowa 257 metrów kwadratowych. Kościół ujęty jest w rejestrze zabytków pod numerem A-403.

Powierzchnia cmentarza przykościelnego w Słonowicach wynosi 0,45 ha. Jego pierwotne założenie określa się na XV wiek. Podobnie jak kościół zlokalizowany jest w centrum wsi, na terenie równym. Zachowane zostały granice pierwotnego układu przestrzennego, natomiast dawny układ kwater i nagrobków został zatarty. Teren cmentarza porasta murawa i luźny drzewostan, złożony z lip, kasztanowców, jesionów, klonów, grabów i świerków.
Słonowicki zbiór ewangelicki podlegał synodowi w Sławnie. Do parafii tej należały Słonowice, Słonowiczki, Dobrzęcino, Runowo i Wrząca. Nad kościołem patronat sprawowali panowie Słonowic i Dobrzęcina. Kolejnymi proboszczami ewangelickimi w Słonowicach byli następujący pastorzy: Martin Kerner (1554-1593), Joachim Mass (1954 – ?), Matthias Hesing (1610 – ?), Johann Gutslawius (? – 1614), Erdmann Mauritius Moritz (1647 – 1695), Merttheus Wasenselow (1695 – 1736), Petrus Szweder (1737 – 1743), Johann Cyprain Ebrahim Neumann (1743 – 1787), Erst Theodor Haten (1788 – 1805), Dawid Rudolph Reinmann (1807 – 1859), Karl Friedrich Wilhelm Kieppen (1859 – 1891), Rainhold Ludwig Fraugott Witte (1893 – ?), Jaroschewitz (? – 1935), Schultz (1935 – 1942), Otto Range (1942 – 1945).

Rzymskokatolicką parafię pw. św. Stanisława Kostki formalnie erygowano 3 maja 1976 roku, lecz początkowo była to parafia pw. Matki Boskiej Pocieszenia we Wrześnicy, z siedzibą w Słonowicach. Dopiero później przekształcono ją w parafię Słonowice. Samodzielnym wikariatem była już od 1963 roku. Wcześniej świątynia była kościołem filialnym parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Pałowie. Przez pewien czas obsługiwali ją również salezjanie ze Słupska, gdyż rozległy teren parafii w Pałowie stwarzał poważne problemy w obsłudze. Wikariusz z Pałowa, ks. Jan Romanowicz SDB, przez rok (1960 – 1961) mieszkał nawet w Zębowie. Ostatecznie jednak w 1962 roku przeniósł się do Słonowic, do wynajętego lokalu, i w ten sposób faktycznie rozpoczął usamodzielnienie przyszłej parafii Słonowice, chociaż odrębne księgi metrykalne chrztów, małżeństw i zmarłych prowadzono tu już od 1956 roku.

W 1963 roku następcą ks. Romanowicza został ks. Józef Padurek SDB (+15 lutego 1983 – Bydgoszcz). W 1965 zmienił go ks. Henryk Frączek SDB (+11 lipca 1991 – Kutno), którego z kolei 12 lutego 1967 zastąpił ks. Zdzisław Serwa SDB (+6 kwietnia 2007 – Lad. n Wartą). On też po ustanowieniu parafii został pierwszym proboszczem i urząd ten pełnił do lipca 1983 roku. Wpisał się w dzieje parafii jako osoba wyjątkowo barwna, to za jego kadencji proboszczowskiej ochrzcił swoje dzieci w miejscowym kościele niezwykle zasłużony dla Słupska pierwszy i wieloletni wojewoda słupski Jan Stępień. Z dniem 1 sierpnia tegoż roku następcą jego został ks. Andrzej Pastwa SDB i na stanowisku proboszcza pracował do wakacji 1991 roku. W latach 1898 – 1991 w pracy duszpasterskiej wspierał go ks. Zenon Kapłan SDB. W 1991 roku Zgromadzenie Salezjańskie przekazało parafię Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Pierwszym proboszczem diecezjalnym, ustanowionym 15 sierpnia 1991 roku, został ks. Feliks Samulak. Podczas wakacji 2004 objął on urząd proboszcza w Jezierzycach, a proboszczem parafii został ks. Krzysztof Łachut.

Do parafii włączone zostały miejscowości: Słonowice, Bzowo, Dobrzęcino, Kczewo, Komorczyn, Runowo, Słonowiczki, Ścięgnica, Wrząca, Zbyszewo oraz z gminy Sławno: Warszkówko, Tychowo i Wrześnica. W dwóch ostatnich znajdują się kościoły filialne. W 1998 roku erygowano parafię w Warszkowie i przyłączono do niej z parafii Słonowice – Waszkówko oraz Wrześnicę, zaś miejscowości należące do gminy Kobylnica nadal pozostały przy parafii słonowickiej. We Wrzącej w latach 90 wybudowano nową kaplicę, w której również odprawiane są msze święte.

Duszpasterstwo w parafii Słonowice utrudnia duża odległość między wioskami, co za tym idzie, ograniczony kontakt z wiernymi. Na przykład Bzowo i Zbyszewo oddalone są od o Słonowic o siedem, Ścięgnica o dziewięć, a Tychowo o dziesięć kilometrów. W 1998 roku Bzowo liczyło 156 wiernych, Dobrzęcino – 184, Kczewo – 166, Komorczyn – 97, Runowo – 156, Słonowiczki – 59, Ścięgnica – 128, Tychowo – 515, Wrząca – 461 i Zbyszewo -19. W samych Słonowicach zamieszkiwało 155 wiernych. Na 2096 mieszkańców parafii było 1900 katolików oraz sześcioro grekokatolików. Od stycznia do września 2001 roku proboszcz udzielił tylko dwanaście chrztów i sześciu ślubów, pogrzebał natomiast aż szesnastu zmarłych.

Do końca lat 80 XX wieku plebania mieściła się w połowie starego domu położonego nieopodal kościoła. Wówczas rozpoczęto budowę nowego domu parafialnego, którą zakończył już ks. F. Samulak. Z parafii wywodzą się ks. Cezary Lesikowski – kapłan Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, ks. Adam Michalski SDB oraz urszulanka s. Elżbieta Stępniewska. Parafia należy do dekanatu Sławno.

Nie używa się dawnego cmentarza ewangelickiego, założonego w drugiej połowie XIX wieku. Nekropolia ta ma powierzchnię 0,56 ha i zlokalizowana jest w północnej części wsi, przy szosie z Dobrzęcina, na terenie równym, w otoczeniu pól uprawnych. Czytelne pozostały granice pierwotnego układu przestrzennego oraz zawarty układ kwater i mogił, lecz nie zachowały się nagrobki. Wzdłuż granic cmentarza rożnie szpaler dwudziestu czterech kasztanowców.
W otoczeniu pól uprawnych w 1950 roku założono nowy cmentarz. Nekropolia zlokalizowana jest po północnej stronie wsi, przy szosie z Reblina. Jej powierzchnia wynosi 0,4 ha. Granice układu przestrzennego są czytelne, nie ma podział na kwatery. Wzdłuż granic rosną szpalery drzew, w większości świerki.

Autor: Eugeniusz Wiązowski, Kobylnica